Kısa Çalışma Ödeneği 4857 sayılı yasanın 65 inci maddesi ile mevzuatımıza girmiş ve 15/05/2008 tarihinde İşsizlik Sigortası fonundan karşılanmak üzere 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa devrolmuştur.
Ödenek işyerindeki çalışma koşullarını etkileyecek şekilde meydana gelen genel ekonomik kriz ve/veya mücbir sebeplerin varlığı ile işçi ile işveren arsındaki edimleri (işçi için işin yapılması, işveren için ücret ve diğer hakların ödenmesi vb.) durduran ancak iş sözleşmesini bitirmeyen bir uygulamadır.
İşveren işin bir kısmının veya tamamının durması sebebiyle işçiye olan ücret ödemesini yapamadığı durumlarda işçiye ödenen ücretin %60 ı sigortalı hesabına nakten Türkiye İş kurumu tarafından ödenir. ödenecek tutar Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82 inci maddesi belirlenen sigortalı taban tutarının %120 ini aşamaz. 2009 yılı için bu tutar 832,00 TL dir.
Müracaatlar Türkiye İş kurumu aracılığı ile yapılmakta olup, başvurular İş-Kur tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) iş müfettişlerine iletilmektedir. İşverenin başvurusu üzerine dosya kabul ve değerlendirilmesi ÇSGB na bağlı iş müfettişleri tarafından yapılmakta ve ilgili müfettişler tarafından yerinde tespit ile rapor tutulmaktadır. Kısa çalışma ödeneğinden faydalanacak işyerinin tamamında işlerin durması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. işyerinin merkez veya şubesi, hatta seri üretim yapan firmalarda belli bir bandın durması bile Kısa çalışma ödeneğinden faydalanılması için kafidir. İş yerinin kısmi bir bölümünde işin durduğunu beyan etmesi durumunda o kısım veya banda çalışan sigortalılar Kısa çalışma ödeneği alacak, diğer kısımlarda çalışan sigortalılar için işveren herhangi bir ödenek talep edemeyecektir.
Kısa çalışma ödeneğini hak edecek işçinin işsizlik ödeneğini hak etmiş olması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile ödenekten faydalanacak işçinin son 3 yıl içinde minimum 600 gün İşsizlik priminin ödemesi ve son 120 günün kesintisiz olarak işsizlik priminin tahakkuk etmiş olması zorunludur.
Ekim 2008 ve sonrasında dünya genelinde gelişen ekonomik kriz sebebiyle 4447 sayılı yasa gereği en fazla 3 ay faydalanılacak olan Kısa çalışma ödeneği 5838 sayıl yasanın 1 inci maddesi gereğince 6 aya kadar uygulanabilmektedir. 02/07/2009 tarih ve 27276 sayılı Resmi Gazetede yayımlana n Kısa Çalışma Süresinin 6 aya kadar Uzatılması Hakkındaki 2009/15029 sayılı Bakanlar kurulu kararına göre 6 aya kadar kullanılan Kısa çalışma ödeneğine 31/12/2009 tarihine kadar başvuru ile 6 aya kadar ek süre talep edilebilmektedir. Ek sürenin kabulü ve değerlendirilmesi ilk yapılan başvuruda belirtilen esasların tekrarı ve iş durmasının devam edildiğinin ispatı ile yapılmaktadır.
Başvurular işverenler tarafından elektronik ortamda yapılmakta olup, yapılan bildirimlerin tam olarak ve doğru olması yararlanacak işverenlerin lehine olacaktır.
Özcan Gündüz-Stajyer SMMM.
