Başlıktan da anlaşılacağı üzere yazımızın ana teması her hangi bir aksama olmasa ve yasada belirtilen sürelere riayet edilmesi sonucunda 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yeni Türk Ticaret Kanunudur. Yürürlüğe girmesi ile ticaretimizde neler değişecek? Getirmiş olduğu yenilikler nelerdir? Bu yeniliklerin cezai sorumlulukları var mıdır? gibi sorularına cevap aramak olacaktır.
Bilinmelidir ki 1535 maddeden oluşan Yeni Türk Ticaret Kanunu çok geniş ve köklü manada radikal değişiklikler getirmiştir. Bu sebeple vermiş olduğumuz bilgiler düzenlemelerin sadece bir kısmını yansıtmaktadır. 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunun getirmiş olduğu bir kısım yenilikler maddeler halinde şöyle özetlenebilir.
1) Şirket Ortaklık Yapısında Meydana Gelen Değişikler: Yeni Türk Ticaret Kanunu uyarınca Anonim ve Limited şirketler tek gerçek kişi veya tek tüzel kişi olarak kurulabileceği gibi, ortaklık yapısında sonradan meydana gelebilecek değişimlerde de 6762 sayılı ve halen yürürlülükte bulunan Türk Ticaret Kanununda belirtildiği gibi münfesih sayılmayacak ancak sonradan veya kuruluş aşamasında tek ortak olarak kurulan anonim veya limited şirketlerde ortağın durumu ticaret sicilinde tescil edilmesi amacıyla anonim şirketlerde yönetim kuruluna, limited şirketlerde ise müdürlere 15 gün içinde bildirmek zorundadır. Yönetim kurulu veya limited şirket müdürleri durumun kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde ortağın sıfatı, adı soyadı, yerleşim yeri veya iş merkezini, gerçek veya tüzel kişi olduğunu ticaret siciline tescil ve ilan etmek zorundadır. Tescilin ve ilanın yerine getirilmemesinden dolayı 3 üncü kişilerin etmiş olduğu zararlarda tek ortak ve/veya yönetim kurulu ile müdürler sorumlu olacaklardır.
2) Eski Yönetim Kurulu Üyeleri veya Limited Şirket Müdürlerinden İstifa Edecek Olanlar: Yeni Türk Ticaret Kanunun getirmiş olduğu önemli değişiklerden biri de Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan Anonim şirket Yönetim kurulları ile Limited Şirket Müdürlerinin, görev sürelerinin dolması, görevden alınması veya herhangi bir sebepten dolayı yerlerinin boşalması sebepleri hariç olmak üzere, görevlerine devam edeceklerdir. Ancak ortak olan Tüzel Kişiler tarafından atanan temsilcinin gerçek kişinin olması durumunda 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunun Yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde gerçek kişi temsilcinin istifa ederek yerine tüzel kişinin veya başka bir kişinin seçilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan temsil şekli tüm ortakların müdür sıfatıyla işlerini idare ve şirketin temsil edildiği durumlarda ise aynı kanun hüküm limited şirketler açısından da uygulanacaktır.
3) Yeni Türk Ticaret Kanununda Şirket Hesaplarının ve Finansal Tabloların Denetimi ve Denetçilerin (Murakıpların) Durumu : 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun getirmiş olduğu ve kanımca en önemli değişiklik ise tüm sermaye şirketlerin bağımsız denetime tabi tutulmasıdır. Bu şekilde büyük ve orta ölçekli şirketlerin denetimi bağımsız denetim şirketleri tarafından, küçük ölçekli şirketler ise 2 Yeminli Mali Müşavir veya 2 Serbest Muhasebeci Mali Müşavir tarafından yapılması gerekmektedir. Denetçi şirket genel kurulu tarafından seçilecek ve Ticaret Sicili ile internet ortamında ilan edilecektir.
Yapılacak denetim Uluslar arası standartlarda, gerekli özen ve titizlikle icra edilecek ve denetçi şirketin içinde bulunduğu durumu gelecekte meydana gelebilecek olası riskleri de göz önünde bulunarak inceleyecektir. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununda ortak sayısı 25 in altında olan limited şirketlerde denetim kurulu olmasına gerek görmediği gibi, seçilecek denetçinin okuma yazma bilmesi gibi bir durumun zorunluluğu bile bulunmamaktaydı, halen yürürlülükte bulunan kanun gereği de şuanda zorunlu bulunmamaktadır. Ancak 6102 Sayılı Kanununun yürürlülüğe girmesi ile Limited şirketlerde dahil olmak üzere tüm sermaye şirketlerinde bağımsız denetimin zorunlu hale gelmektedir. Ve şirket denetimini yürütecek denetçilerin YMM veya SMMM unvanlarına sahip olmalarını da zorunlu tutmaktadır. Diğer bir husus ise 3568 sayılı SMMM ve YMM lik kanunu gereği şirketin mali tablolarını ve muhasebe işlemlerinin yürütülmesi amacıyla sözleşmesi bulunan YMM ler ile SMMM ler bu şirketlere Denetçi (Murakıp) olarak atanamayacaklardır.
4) Bilgi Toplumu Hizmetleri ve İnternet Sitesi: 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile gelen diğer bir husus ise sermaye şirketleri kendi adlarına bir internet sitesinin olmasıdır. Sitede bir bölümün bilgi toplumu hizmetlerine ayıracak ve içeriğini herkese açık hale getirmesi gerekecektir. Tabi kide bunun içeriği önemli; firmalar burada Yönetim kurulu üyeleri, pay sahipleri, yatırımcıları ve kredi verenler ile şirketle ilgisi bulunanların faydalanabilecekleri her türlü bilgi ve belgeyi koymak zorundadır.
Şirketler burada Yönetim kurulu Başkan ve Üyelerinin ücret bilgilerini, Denetçilerin kimlerin olduğu, bağımsız denetim raporları, Yönetim kurulu kararları, tasfiye, birleşme gibi tescil ve ilana tabi yapılması gereken ilanlar ile gerekli diğer bilgilerin diğer kanunlarda belirtilen her hangi bir sürenin olması koşulu dışında en az 6 ay süre ile yayınlamak zorundadır. Diğer taraftan firmanın ara dönemleri de dahil olmak koşulu ile son 5 yılın Finansal Durum Raporları olmak zorundadır.
İnternet sitesi ve bilgi toplumu hizmetine ilişkin hükümler kanun gereği 01.07.2013 tarihinden itibaren yürürlülüğe girecek ve bu tarihten itibaren üç ay içinde yükümlülüğünü yerine getirmeyen yöneticiler için 6 aya kadar hapis ve 300 güne kadar adli para cezasına çarptırılabilecekler.
5) Şirketinden Borç Alana Hapis Cezası Geliyor: Açıklamak istemiş olduğum diğer bir yenilik ise şirketinden borç para alan şirket pay sahipleri, yöneticileri 3 üncü derece dahil akrabaları tarafından alınan ve 3 yıl içinde nakten kapatılamayan şirket alacakları için 300 günden az olmamak üzere adli para cezasına çarptırılabilecekler. Alınan borcun yapılandırılması, senet veya çek verilmesi veya herhangi bir kişi tarafından temlik edilmesi veya üstlenilmesi ödeme anlamına gelmemektedir.
Burada dikkat etmek istediğim durum ise para cezasının adli para cezası olması durumudur. Bir günlük adli para cezasının yaklaşık 100 ila 200 TL sı arasında olduğu düşünülürse yaptırımlar Yeni Türk Ticaret Kanunun en büyük özelliği haline geldiği görülmektedir. Bu sebepler ile iş verenler ve şirket yöneticileri bu konuları dikkate alarak işlem yapmalı ve durumun ciddiyetinin farkına varmalıdırlar. Mevcut Ticaret Yasasında cezai müeyyidenin olmayışı ve halen yürürlülükte bulunması yöneticileri rehavete kaptırmamalı, zira sayılı gün çabuk geçer.
ÖZCAN GÜNDÜZ
